Bu çalışmada, propolisin koruyucu rolünü belirlemek için, gökkuşağı alabalıklarına (Oncorhynchus mykiss) farklı dozlarda sipermetrin uygulanarak onların kan, kas, solungaç ve karaciğer dokularındaki bazı biyokimyasal, hematolojik incelemeler ve histolojik analizler yapılmıştır.
Gruplar; kontrol, grubu farklı dozlarda sipermetrin (0.0041, 0.0082 ve 0.0123 ppm) toksisitesine maruz bırakma; farklı dozlarda propolis uygulama (10, 20 ve 30 ppm) ve sipermetrin (0.0041, 0.0082 ve 0.0123 ppm)+propolis (10 ppm) grupları şeklinde oluşturulmuştur. Yapılan literatür araştırmalarına göre, alabalıklarla ilgili propolis doz çalışması yapılmadığından, propolisin en uygun dozunu tespit etmek için 10, 20 ve 30 ppm olmak üzere üç farklı doz uygulandı. Yapılan propolis doz çalışmaları sonucunda; propolisin 96 saat süreyle alabalıklara uygulanan etkin dozu 10 ppm olarak belirlendi.
Sipermetrin grupları, 0.0041, 0.0082 ve 0.0123 ppm şeklinde 3 farklı doz olarak belirlendi. Yapılan propolis doz çalışmaları sonucunda, sipermetrin+propolis uygulama grupları, 0.0041 ppm sipermetrin+10 ppm propolis; 0.0082 ppm sipermetrin+10 ppm propolis; 0.0123 ppm sipermetrin+10 ppm propolis olarak 3 ayrı grup oluşturuldu.
Çalışma sonucunda, sipermetrin ve sipermetrin+propolis uygulanan alabalıklarda, biyokimyasal ve hematolojik parametreler, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak önemli değişimlerin olduğu (p<0.05) saptanmıştır. Yapılan histolojik analizlerde ise, sipermetrin ve sipermetrin+propolis uygulanan gruplar, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, özellikle sipermetrin uygulanan grupta önemli doku hasarları gözlenmiştir (p<0.05).
Bu sonuçlar, sipermetrine maruz bırakılmış alabalıklarda biyokimyasal ve hematolojik parametreler ile histolojik analizler sonucu gözlenen olumsuz etkilerin, propolis ilavesi yapılarak giderilebileceğini ortaya koymaktadır.
Kaynak
- Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Mehmet Fuat Gülhan, Ağustos 2009