Kırık oluşturulan rat femurlarının intramedüller Kirshner (Kr) teli ile tespiti sonrası kırık iyileşmesi ve oksidan-antioksidan sistem üzerine propolisin etkisi Materyal ve metod: 32 adet Sprague-Dawley cinsi ratlar rasgele dört gruba ayrıldı. Tüm ratların sağ femurlarında kırık oluşturulup intramedüller Kr teli ile tespit edildi. K3 ve K6 olarak isimlendirilen iki grup kontrol grubu, PO3 ve PO6 olarak isimlendirilen iki grup ise çalışma grubu olarak belirlendi. PO3 ve PO6 grublarına işlem sonrası birinci günden itibaren sakrifikasyona kadar propolisin %30’luk propilen glikol özütü 0,2 mg/kg/gün dozunda verildi. K3 ve PO3 üçüncü haftada, K6 ve PO6 altıncı haftada sakrifiye edildi. Sakrifikasyon işleminden önce tüm deneklerden biyokimyasal inceleme için (MPO, SOD, MDA ve total glutatyon) kan alındı. Deneklerin femurlarının sakrifikasyon öncesi DEXA ve x-ray görüntüleri alındı. Tüm deneklerin sağ femurları sakrifikasyon sonrası alınarak deneklerin yarısından histopatolojik inceleme yapıldı, geri kalan yarısından da antioksidan parametreler çalışıldı.

Bulgular: Kırık iyileşmesinin değerlendirilmesinde kullanılan DEXA değerleri K3 grubunda 0,147 g/cm², K6 grubunda 0,155 g/cm², PO3 grubunda 0,180 g/cm², PO6 grubunda 0,196 g/cm² olarak elde edilmiştir. X-ray sonuçlarına bakıldığında K3 grubunda 12, K6 grubunda 15, PO3 grubunda 22, P06 grubunda ise 30 puan saptanmıştır.

Histopatolojik değerlendirmede median değer K3 grubunda 6, K6 grubunda 7,5, PO3 grubunda 8, PO6 grubunda ise 9 olarak bulundu. DEXA, X-ray ve histopatolojik değerler göz önüne alındığında PO3 ve PO6 gruplarında kontrol gruplarına göre, PO6 grubunda da PO3 grubuna göre kaynama miktarı istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulundu (p<0,05).

Plasma ve kemik dokudaki oksidatif parametreler değerlendirildiğinde MDA, MPO, SOD ve total glutatyon miktarlarında propolis verilen gruplarda kontrol gruplarına göre, PO6 grubunda PO3 grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düşük değerler elde edildi (p<0,05).

Sonuç: Bu çalışma ile propolisin kırık kaynaması üzerine etkili olduğu ve bu etkinin propolis kullanım süresi arttıkça belirginleştiği gösterildi. Kırık kaynaması üzerine ortaya çıkan bu pozitif etkinin oksidan-antioksidan sistem üzerinden oluştuğu düşünülmektedir.

Kaynak

1. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, Dr. İbrahim KARAMAN, Kayseri – 2009